انجمن شرکتهای اکتشاف و تولید متشکل از ۱۹ شرکت فعال در حوزه اکتشاف و تولید است که از اسفند ماه سال ۱۴۰۰ رسما فعالیت خود را آغاز و ماموریت خود را همراستایی و همراهی با نهادهای حاکمیتی مانند وزارت نفت و شرکت ملی نفت قرار داده است.
محمد جواد شمس، رئیس هیئت مدیره انجمن شرکتهای اکتشاف و تولید گفت: ما به عنوان شرکتهای اکتشاف و تولید، قصد داریم گام‌های بلندی در برنامه هفتم توسعه برداریم، راهگشایی کنیم و به عنوان انجمن، تسهیل‌گر فعالیتهای صنعت نفت باشیم و نقش خود را به عنوان سرمایه گذاران در جهت افزایش تولید برای شرکت ملی نفت ایفا کنیم.
الینا باقری دبیرکل انجمن نیز با اشاره به بخشی از فعالیتهای انجمن در موضوع قراردادهای IPC پرداخت و گفت: انجمن با موافقت شرکت نفت و اتاق بازرگانی در بودجه سال ۱۴۰۲ توانست بندهایی را نهایی ساخته و مشکل وثایق قراردادها را تا حدودی مرتفع نماید لیکن اصلاحات اساسی دیگری نیز می باید در راستای تسریع توسعه بالادستی در قرارداد ها صورت گیرد. در این مسير اگرچه با تلاش شرکت ملی نفت و همراهی انجمن، روند اصلاح قراردادهای IPC تا مرحله هیات دولت پیش رفته است لیکن می باید تا حصول نتیجه پیگیری گردد زیرا که این تغییرات به درستی اغلب مشکلات و چالش های اجرایی را حل خواهد نمود.
باقری در ادامه به اهمیت توان مالی این شرکت ها و کاهش آن به دلیل مطالبات معوق اشاره نموده و گفت: یکی از چالش های اصلی شرکتهای اکتشاف و تولید، مطالبات میلیاردی آنها از شرکتهای دولتی است و با رابطه مالی تعریف شده شرکت نفت و دولت، عملا توان شرکت ملی نفت در پرداخت این مطالبات به شدت کاهش خواهد یافت؛ لذا بندهایی در برنامه هفتم توسعه برای پرداخت مطالبات مشابه صندوق توسعه ملی، بانک ها و تامین اجتماعی پیشنهاد گردید.
همچنین به دلیل حجم درگیری شرکت های اکتشاف و تولید به صورت پیمانکار در قراردادهای ۲۸ میدان، حل مسایل این قراردادها را جهت تمرکز شرکت ها بر توسعه میادین حیاتی دانست.
در ادامه نشست محمد ایروانی، مدیر عامل شرکت انرژی دانا و عضو انجمن شرکتهای اکتشاف و تولید به تشریح وضعیت پیشرفت طرح‌های اکتشاف و تولید پرداخت و گفت: از نگرش وزارت و شرکت نفت در توجه به بهبود فضای کسب و کار شرکتهای اکتشاف و تولید و همچنین رویکرد شرکت نفت در استفاده از نظرات تخصصی شرکت ها و انجمن در بهبود قراردادها استقبال نموده و در عین حال امیدواریم چالشهای این شرکتها نیز با کمک مجموعه نفت رفع شود.
وی حل مسایل مرتبط با روند اجرای قراردادها و همچنین تامین مالی را مهم شمرده و اظهار امیدواری نمود، روند همکاری با این شرکت ها ادامه دار باشد.
همچنین بابک فولادی، مدیر عامل شرکت پتروگوهر فراساحل کیش و یکی دیگر از اعضای انجمن با اشاره به نیازهای زیرساختی صنعت نفت، گفت: در حوزه حفظ و نگهداشت تولید ۲۸ مخزن، شرکتهای ایرانی یک قدم به جلو برداشتند. حالا نیز اماده اند در حوزه سرمایه گذاری و قراردادهای IPC نیز فعالیت جدی نمایند و سهم بزرگی از تولید را به عهده گیرند. البته شرکت ملی نفت لازم است برای ایجاد هماهنگی در ساختارهای کشور تلاش کند.
وی همچنین اشاره نمود با کمک و همراهی شرکت ملی نفت می‌توان توان مضاعفی برای صنعت نفت ایجاد کرد.
به عنوان حسن ختام این نشست محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه توفیق دارم در جمعی هستم که بخش مهمی از تولید شرکت ملی نفت را بر عهده دارد گفت: وقتی ما می‌گوییم صنعت نفت را ایرانی کنیم، یعنی شما شرکتهای اکتشاف و تولید، این کار را انجام دهید و این یعنی شما مهم هستید و اگر شما نبودید تحریم‌ها سهمگین‌تر بود. اینکه رهبری می‌فرمایند باید تحریم‌ها را خنثی کنیم یعنی ما در داخل کشور قوی شویم. البته اکنون مدعی داشتن بنیه قوی هستیم و ان‌شاءالله شرکتهای اکتشاف و تولید نیز به عنوان بنیان راهبردی صنعت نفت شناخته شوند.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه مشکل ما منابع مالی نیست و مشکل در میزان جذب منابع مالی است افزود: جذب منابع مالی بدان معناست که صورت وضعیت نداریم و سرمایه گذار نقش جدی در توسعه دارد. از دو دهه پیش دنبال مدیریت قوی برای اجرای پروژه‌ها و ارتقای مدیریت نفت و گاز بودیم که اکنون وضع بهتر شده است اما تا رسیدن به مرحله تکامل فاصله داریم. شما پیمانکاران می‌توانید نقش مهمی ایفا کنید تا مستقل از محیط داخلی کشور در محیط‌های بین‌المللی کار کنیم.
خجسته مهر تأکید کرد: باید آن‌قدر قوی باشیم که یک شرکت اکتشاف و تولید ادعا کند می‌تواند یک دکل را به خارج از مرزها برده و به کار گیرد. پس نباید خیلی به دولت متکی باشید؛ و می باید ریسک های مربوطه را محاسبه و سپس مدیریت کرد.
وی با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه کارها را شرطی نکنید، افزود: این بدان معناست که بگوییم اگر تحریم‌ها برداشته شود یا فلان شرکت خارجی باشد، می‌توان کاری انجام داد؛ این همان شرطی کردن مأموریت‌هاست. البته نمی‌گویم که از شرکتهای خارجی استفاده نکرد چه اینکه تا حد امکان از توان خارجی استفاده می‌کنیم. ما یک سبد داریم که باید هنرمندانه آن را متوازن و متعادل کرد.
معاون وزیر نفت با اشاره به حضور ۲۰۰ شرکت خارجی در نمایشگاه گفت: دلیل آنکه پارسال ۵۰ شرکت خارجی در نمایشگاه حضور یافته است و امسال این عدد به ۲۰۰ شرکت رسید، این است که آنها، شرکتها ایرانی را در تراز شرکتهای بین‌المللی دیده و آمادگی همکاری دارند.
خجسته مهر با بیان اینکه مدل‌های قرارداد در حال تکامل است، توضیح داد: این‌طور نیست که بگوییم همیشه یک الگوی قرارداد وجود دارد و تغییر نمی‌کند کما اینکه به مرور مدل قراردادها تغییر کرد. باید به سمت رفع مشکلات و نقاط ضعف رفت و به نقاط قوت اضافه کنیم. از طرف دیگر زمان واگذاری قرارداد هم کوتاه شود نه اینکه بعضاً قراردادی وجود داشته که از زمان مذاکره تا امضا ۸۰۰ روز طول کشد. به‌طور کلی تسهیل‌گری برای انجام پروژه‌ها صورت گرفته و چندین جلسه در کمیسیون اقتصادی دولت برگزار شده و منتظر تصویب پیشنهادها در دولت هستیم.
در پاسخ به چالش های بیان شده، وی به قراردادهای ۳۴ بسته‌ای موسوم به EPD/EPC اشاره و اظهار کرد: برخی از این قراردادها مشکلاتی داشته‌اند و پیمانکاران نمی‌توانند آن را جلو ببرند، از طرف دیگر فرآیند فسخ قرارداد هم چند سال طول می‌کشد به همین دلیل باید راهی پیدا می‌کردیم تا پیمانکاران از مشکلات پیش رو به‌صورت قانونی عبور کنند. در همین زمینه تعدیلی برای تعدادی از پروژه‌ها به تأیید وزیر نفت و سازمان برنامه رسیده است که لازم است شرکتها هم هرچه سریع‌تر الحاقیه را انجام داده تا از این توقف عبور کنیم.
معاون وزیر نفت تأخیر در اجرای پروژه‌ها را آسیب‌زا دانست و گفت: یکی از دلایل مهم تأخیر در پروژه‌ها، کمبود و ناکارآمد بودن دکل‌های حفاری است که باید پیمانکاران بر آن غلبه کنند. اگر شرکتهای صاحب صلاحیت توانستند دکل به‌ویژه دکل های دریایی بیاورند، ما حاضر به اجاره بلندمدت هستیم؛ برای نمونه اگر کسی دکل دریایی در سقف گنجایش و ظرفیت و نیاز بیاورد، ما حاضر به امضای قرارداد پنج‌ساله هستیم، این یعنی پیمانکار با اجاره به شرط تملیک صاحب یک دکل می‌شود؛ کمک‌های ما به این صورت و به شکل تمهیدهاست.
معاون وزیر نفت با بیان اینکه باید طبق قرارداد مطالبات پیمانکاران را پرداخت کرد، گفت: البته پیمانکاران همیشه با ما مدارا کرده‌اند؛ باید نشست‌هایی برای حل مشکلات برگزار کنیم و ما به‌عنوان کارفرما امور را برای پیمانکاران تسهیل کنیم. در همین راستا برنامه‌ای برای واگذاری تعدادی از میدان‌ها همچون برگزاری مناقصه داریم، زیرا زمان مناقصه کمتر از مذاکره است و فرآیند آن نیز کوتاه‌تر می‌شود.
در انتها نیز مقرر گردید جلساتی در جهت حل مسایل مرتبط به صورت مداوم برگزار گردد.