نشست بهبود صنعت حفاری و راهکارهای آن به میزبانی انجمن شرکتهای اکتشاف و تولید استان تهران در سالن امین‌الضرب اتاق بازرگانی، صنایع ، معادن و کشاورزی تهران در روز چهارشنبه مورخ 28 تیرماه با حضور مدیران عامل و مدیران ارشد شرکتهای اکتشاف و تولید برگزار شد. در این نشست که به بررسی وضعیت کلی صنعت حفاری پرداخته شد، به عنوان نمونه موردی طرح‌های 28 مخزن مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت نیز با تجمیع صورت‌های مالی شرکتهای پیمانکار، چشم‌انداز پیش روی صنعت ترسیم گردید.
الینا باقری، دبیرکل انجمن با بیان اینکه بخش عظیمی از مشکلات اجرایی پروژه‌ها مرتبط با قراردادها و بخش دیگر ناشی از عدم تامین نقدینگی و پرداخت مطالبات پیمانکاران می‌باشد، هدف از برگزاری این نشست را فرصتی برای اعلام راهکارهای منسجم توسط شرکت ها و بهبود مشکلات در صنعت اعلام نمود. در این پنل جناب آقایان نجار، قادری و زریبافان به تحلیل داده‌های صنعت و ارائه گزارش در این زمینه پرداختند.
عرفان زریبافان از بخش توسعه کسب و کار شرکت حفاری دانا انرژی وضعیت سرمایه‌گذاری (میزان سرمایه‌گذاری و محل آن به تفکیک بودجه داخلی شرکت نفت و خارج از آن) و توسعه صنعت حفاری را در بازه سال‌های 2000 تا 2021 مورد بررسی قرار داده و به کاهش میزان حجم بازار پیمانکاری و خدمات، اختلاف میزان مناقصات اعلامی و پروژه‌های منعقده و بازار توسعه میادین آتی پرداختند.
در ادامه وحید قادری از بخش برنامه‌ریزی و کنترل پروژه بالادستی شرکت گسترش انرژی پاسارگاد تاریخچه و نکاتی از طرح 28 مخزن را بیان نموده و به بررسی وضعیت کنونی این پروژه‌ها در بخش تعریف شرح کار، اختلاف برآوردها و قیمت قراردادها، اختلاف پیشرفت فیزیکی و مالی، تعداد چاه‌های حفاری شده و تامین نقدینگی از برنامه تا واقعیت پرداختند. همچنین به عوامل عدم تکمیل پروژه‌ها در زمان مقرر مانند عدم برنامه زمانی متناسب با شرح کار پروژه‌ها، در نظر نگرفتن محدودیت زنجیره تامین، قوانین ساخت داخل، عدم توجه کافی به تامین مالی طرح از محل افزایش تولید عوامل مالی و قراردادی اشاره نمودند.
صابر نجار قابل از بخش تحلیل اقتصاد نفت و گازشرکت دانا انرژی به تحلیل صورت‌های مالی تجمیع شده شرکتهای حفاری (حدود 80 درصد صنعت حفاری) پرداخته و با بررسی سود و زیان، جمع دارایی ها و بدهی‌ها، چگونگی عملکرد صنعت را تفسیر نمودند. نکته قابل توجه آنکه طبق تحلیل‌ها در سال 1400 بازدهی صنعت حفاری منفی یک درصد بوده در حالیکه در شرکتهای مشابه بین‌المللی این رقم به هفت درصد می‌رسد که نشان از عدم سنخیت بازار داخلی و بین المللی می باشد. از دیگر نکات مطرح شده نیز می توان به صرف منابع مالی جهت بازپرداخت تسهیلات به جای خرید دارایی‌ها، تکمیل ناوگان و تکنولوژی اشاره نمود که همین مساله یکی از عوامل نابودی پروژه‌ها بوده است.
در انتها نیز به مشکلات اصلی پروژه‌های حفاری از قبیل عدم وجود مطالعات پايه مکفي و دقيق، عدم ایفای تعهدات کارفرما در پرداخت مطالبات و همچنین عدم در نظر گرفتن هزینه‌های تامین مالی، تعریف و واگذاری پروژه‌ها به صورت جزیره‌ای و بدون در نظر گرفتن محدودیت‌ها اعم از منابع مالی، زنجیره تامین و توان شرکتهای پیمانکاری، عدم تطابق ماهیت قراردادهای EPD با طبیعت غیر قطعی پروژه‌های بالادستی، بروکراسی بالا در تایید صورت وضعیت‌ها، روش‌های سختگیرانه در محاسبه پیشرفت، شرایط بی‌ثبات اقتصادی، انحصار به توان داخلی، برآوردهای مالی پروژه‌ها بدون لحاظ دقیق سود پیمانکار، زمان واقعی انجام کار، هزینه‌های تامین مالی و دیون دولتی مانند مالیات پرداخته شد. در این رابطه راهکارهای انجمن و اعضای آن جهت حل این چالش ها به شرح ذیل نتیجه گیری گردید:
- تعریف نقشه جامع توسعه میادین جهت مدیریت و تسطیح عرضه و تقاضا
- الزام به برآورد با لحاظ شکست در بخش‌های عملیات (با در نظر گرفتن درصدی به عنوان ذخیره احتیاطی)، مدیریت، تامین مالی، سود و دیون دولتی
- تعیین ساز و کاری جهت کشف قیمت‌های به هنگام و در نظر گرفتن بازه‌ای بزرگتر به منظور جلوگیری از تجدید مناقصات (سخت گرفتن شرایط تجدید مناقصه)
- شفاف‌سازی مکانیزم تعدیل و در نظر گرفتن آن در فصول قراردادی از ابتدا
- محاسبه هزینه‌های تامین مالی (فراتر از تعهد پیمانکار) مشابه قراردادهای سرمایه‌گذاری و یا وضع جریمه‌های سنگین قراردادی جهت عدم ایفای تعهد مالی کارفرما
- تهیه طرح‌های تامین مالی جهت نوسازی ناوگان (مشابه تامین مالی دکل‌های دریایی در طرح‌های توسعه پارس جنوبی)
- تسهیل فرآیند تایید صورت وضعیت‌ها و استفاده از مکانیزم پرداخت علی‌الحساب جهت تامین نقدینگی
در انتها نیز مقرر گردید ضمن مقایسه صورت های مالی صنعت ساخت به عنوان صنعتی مشابه، از الگوهای قراردادی و قوانین این صنعت استفاده نمود و در این راستا جلساتی در جهت حل مسائل مرتبط به صورت مداوم برگزار گردد.